Z kart historii
Od 1918 r. do dźiś
Liga Morska i Kolonialna (1918-1939)
Przed I Wojną Światową w marynarkach wojennych państw zaborczych służyło tysiące Polaków. Niektórzy dosłużyli się wysokich stopni oficerskich, a swoje kwalifikacje zawodowe starali się wykorzystać w odrodzonej Ojczyźnie.
Dla większości polityków między wojennych morze było pojęciem odległym i mglistym, a wąski pas wybrzeża przyznany Polsce po wojnie – nie działał na wyobraźnię. Jednak wielu publicystów zdawało sobie sprawę, że przyszłość Polski, jej rozwój gospodarczy, zależą od polityki morskiej państwa.
Budowa Polski Morskiej wymagała przede wszystkim kształtowania w społeczeństwie świadomości i edukacji morskiej. 23 września 1922 roku Sejm podjął bardzo ważną uchwałę o budowie portu handlowego w Gdyni. 29 kwietnia 1923 prezydent Stanisław Wojciechowski przybył do Gdyni na ceremonię otwarcia Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków.
Organizacja utworzona 1 X 1918 roku z inicjatywy kontradmirała Kazimierza Porębskiego, jako Stowarzyszenie na Polu Rozwoju żeglugi \”Bandera Polska\”, przekształcone następnie w Ligę Żeglugi Polskiej
Polska organizacja społeczna powstała w 1930 r., jej pracami kierował generał Mariusz Zaruski.
Stawiała sobie za cel propagowanie zagadnień morskich wśród społeczeństwa II Rzeczypospolitej. Działała na rzecz rozbudowy floty morskiej i rzecznej. Postulowała polską ekspansję kolonialną w Afryce (np. uzyskanie Madagaskaru od Francji i oderwanie Mozambiku od Portugalii).
W 1934 r. wykupiła część brazylijskiego stanu Parana, gdzie założyła osiedle polskich kolonistów Morska Wola. W tym też roku podpisała umowę z Liberią o kolonizacji jej terytorium. W latach 30. XX w. prowadziła zbiórkę pieniędzy na Fundusz Obrony Morskiej czego rezultatem m. in. było zbudowanie okrętu podwodnego \”Orzeł\”. Wydawała miesięcznik \”Morze\” i kwartalnik \”Sprawy Morskie i Kolonialne\”. W 1939 r. liczyła prawie 1 mln członków. Liga Morska i Kolonialna zaprzestała działalności w roku 1939.
Liga Morska (1944-1998)
Pod koniec wojny, latem 1944 roku, w wyzwolonym Lublinie reaktywano organizację pod nową nazwą: Liga Morska.
Wiedziano o tym w okupowanej jeszcze Warszawie, istniało bowiem porozumienie ligowców, którym kierował Skwarek i członkowie przedwojennego Harcerskiego Kręgu Morskiego. W Lublinie LM powstała samorzutnie. Na II Zjeździe prezesem Rady Głównej Ligi Morskiej został kontradmirał Adam Mohuczy.
Oddział Propagandowy Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego WP z okazji pierwszych powojennych \”Dni Morza\”, obchodzonego od 23 do 29 czerwca 1945 roku, wydrukował w Gdyni jednodniówkę \”Morze\” na 6 stronach formatu A-3. Pierwszy raz Liga wystąpiła pod nową dla powojennego społeczeństwa nazwą. Popularyzowała wiedzę o wybrzeżu, popierała inicjatywy przybliżające wybrzeże i morze.
Mocą Rozporządzenia Rady Ministrantów z dnia 25 lipca 1946 LM uznano za stowarzyszenie wyższej użyteczności.
Gdy władzę w Polsce przejęła PPR, sprawy morza przypadły \”z klucza\” PPS. Przedwojenni działacze tej partii dobrze się znali, ufali sobie i chętnie pracowali na rzecz Ligi. LM bardzo szybko dzięki temu zaczęła stawać się instytucją. Wielce pomagała w tym Wisła Pankiewicz. Niebawem jednak w prasie pojawiły się artykuły zarzucające Lidze sanacyjne \”korzenie\”.
Po wyzwoleniu Warszawy przybyli tu z Lublina dr Zołna z PPR i kolporter \”Morza\” – Zawidzki, faktycznie szara eminencji partii. Zaczęto systematycznie wyrzucać starych członków z Ligi. Początki stalinizacji stowarzyszeń widać w zaostrzonym kursie \”Morza – Marynarza Polskiego\”. Na jego łamach m.in. zwalczano romantyzm morski. Jeszcze w 1948 roku Liga zorganizowała spotkanie młodzieży w Szczecinie i akcję jednoczesnego palenia ognisk wzdłuż wybrzeża morskiego pod hasłem: \”Trzymamy straż nad Bałtykiem\”, ale już w tym samym roku dużą grypę działaczy z Ligi wyrzucono z Wojewódzkiej Rady PPS w Gdańsku i z PPR. Do 1950 roku Liga Morska została pozbawiona najbardziej aktywnych, przedwojennych działaczy.
W okresie powszechnej militaryzacji i przygotowywania społeczeństwa do kolejnej wojny, wykorzystywano także LM do szkolenia marynarskiego. Takie uprawnienia Liga miała od 10 grudnia 1949.
W kadłubowej i zniewolonej LM nowi ludzie uprawiali niejednokrotne niejednokrotnie własne, nie zawsze czyste interesy. Ostatecznie arogancja i głupota aktywistów przyczyniły się do zlikwidowania LM.
W 1950 r. skończyła się epoka masowości, twórczej myśli morskiej Polaków, epoka fascynacji społeczeństwa morzem i wybrzeżem. Niektóre formy działalności LM przejęła po trzech latach Liga Przyjaciół Żołnierza.
Już jednak w latach 50-tych poseł Andrzej Benesz, od 1957 roku przewodniczący Klubu Poselskiego SD, czynny członek Sejmowej Komisji Morskiej, próbował wznowić działalność LM. PZPR skutecznie likwidowała w zarodku wszelkie takie zamierzenia.
W grudniu 1980 roku na II Kongresie Kultury Morskiej w Gdyni reaktywano Ligę Morską.
[liga morska i rzeczna, sea league, gdańsk, morze, gdynia, sopot, szczecin, kołobrzeg, rzeki] Liga Morska i Rzeczna (1999 do chwili obecnej)
19 marca 1999 roku Liga Morska podczas Walnego Zjazdu Delegatów w Gdyni, na wniosek Zarządu Głównego, została przekształcona w Ligę Morską i Rzeczną. Powrócono w ten sposób do jednej z pierwszych nazw, najbardziej aktualnej, gdyż w programowym działaniu Ligi coraz większą rolę odgrywa sprawa wykorzystania wód śródlądowych.
W porównaniu do LMiK jest obecnie nieliczną organizacją skupiającą m.in. Bractwo Okrętów Podwodnych. Bractwo w 1981 zorganizował dr Jerzy Wnorowski, uznany ekspert kryminalistyki morskiej; skupia marynarzy załóg okrętów podwodnych a także miłośników tych okrętów.
Prezesem LMiR jest Bronisław Komorowski, a wiceprezesami są: Czesław Kowalski, kontradmirał Stanisław Lisak, Ryczard Toczek. Sekretarzem Generalnym Ligi Morskiej i Rzecznej jest: Tadeusz Kuśmierski.
W swoim Statucie, jako główne cele działania LMiR przyjeła:
1. kształtowanie i stałe rozwijanie świadomości morskiej społeczeństwa polskiego jako jednej z podstaw bytu narodowego,
2. kształtowania w społeczeństwie, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży, zrozumienia roli i znaczenia szeroko rozumianej gospodarki wodnej, żeglugi morskiej i śródlądowej oraz ochrony środowiska, formowanie wzorów pożądanych osobowości jako jedno z zadań edukacji morskiej,
3. działanie na rzecz rozwoju kultury morskiej, w tym sztuki i literatury marynistycznej,
4. propagowanie tradycji polskiej marynarki wojennej i handlowej oraz umacnianie patriotycznych postaw społeczeństwa i rozwoju gospodarczego wód polskich,
5. współdziałanie w ochronie naturalnego środowiska morskiego i wodnego,
6. inspirowanie, wspomaganie i prowadzenie wszechstronnej współpracy Polaków zamieszkałych za granicą i Polonii z Rzeczypospolitą Polską zwłaszcza w takich dziedzinach jak oświata, turystyka i sport, upowszechnianie w środowiskach polskich poza granicami kraju i polonijnych wiedzy o Polsce i jej dokonaniach w gospodarce morskiej, turystyce i sportach wodnych.
7. podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej,
8. upowszechnianie kultury fizycznej i turystyki wodnej, uprawiania sportów, oraz organizacja wypoczynku dzieci i młodzieży,
9. podejmowanie działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami.
10. podejmowanie działalności na rzecz osób niepełnosprawnych,
11. podejmowanie działalności na rzecz porządku i bezpieczeństwa oraz przeciwdziałanie patologiom społecznym,
12. upowszechnianie wśród młodzieży wiedzy i umiejętności na rzecz obronności Rzeczypospolitej Polskiej,
13. promowanie działalności społecznej wspomagającej rozwój gospodarczy Polski w oparciu o walory morza oraz rzek i jezior.
(źródło: www.lmir.pl)
